GIS chce sprawdzić, ile dzieci jest zaszczepionych, ile nie i jakie są tego powodu. Główny Inspektor Sanitarny dr Paweł Grzesiowski zapowiedział wielką kontrolę kart szczepień 7,5 miliona dzieci. Cała procedura ruszyła 1 kwietnia 2025 roku we wszystkich punktach szczepień w całej Polsce.

Szefowa kolbuszowskiego sanepidu przekazała w rozmowie z nami, że wysłane zostały zawiadomienia do organów prowadzących (właścicieli) ośrodki zdrowia w całym powiecie kolbuszowskim.

19 punktów do sprawdzenia

Do sprawdzenia sanepid z Kolbuszowej ma 19 punktów szczepień. Pracownicy będą kontrolować wszystkie dostępne karty dzieci pod kątem aktualnych szczepień, które wynikają z obowiązkowego kalendarza.

Dyrektor Dudzińska wyjaśniła, że z przeprowadzonej kontroli będzie sporządzona stosowna dokumentacja, która zostanie przekazana do GIS-u. Pracownicy skupią się na spisie papierowych kart szczepień i naniesienie ich do systemu elektronicznego.

Braki w szczepieniach

Barbara Dudzińska zaznacza także, że kolbuszowski sanepid oprócz zarządzonej kontroli cały czas prowadzi sprawy dotyczące braków szczepień dzieci.
Ośrodki zdrowia z powiatu kolbuszowskiego przekazują na bieżąco raporty do stacji dotyczące tego tematu.

Postępowania wyjaśniające

Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna wobec rodziców, którzy uchylają się od obowiązku szczepień, wszczyna postępowanie wyjaśniające.

- Występujemy do rodziców o wyjaśnienie. Jeżeli nie ma przeciwskazań medycznych lub dziecko nie ma indywidualnego kalendarza szczepień, rodzic musi zaszczepić swoje dziecko

- mówi dyrektor Dudzińska.

Kara za nieszczepienie

Co jeżeli po rozmowach z sanepidem, rodzice nadal uchylają się od obowiązkowego szczepienia? Wówczas sanepid daje upomnienie. Jeśli po tym dziecko nadal nie zostanie zaszczepione, stacja ma prawo do ukarania grzywną finansową.

Szefowa sanepidu przekazała, że w 2024 roku stacja w Kolbuszowej ukarała 14 rodziców grzywną za nieszczepienie dzieci. Kary finansowe sięgają nawet 50 tysięcy złotych. W powiecie kolbuszowskim nie było jednak tak wysokiej grzywny. Były za to w granicach 1000 zł.

Grzywny w nieskończoność

Jeżeli rodzic zapłaci, a nadal uchyla się od obowiązku szczepień, grzywny są nadal wystawiane, a kwoty rosną.

- Nie dążymy do tego żeby rodziców karać, tylko szczepić dzieci. Staramy się uświadamiać rodziców, cały czas mamy akcje informacyjne, edukujemy rodziców o szczepieniach

- podkreśla dyrektor Barbara Dudzińska.

Kontrola NIK w sanepidzie

Jak czytamy w sprawozdaniu sanepidu w Kolbuszowej za 2024 rok, od listopada 2023 r. do lutego 2024 r. PSSE Kolbuszowa została objęta kontrolą NIK. Kontrola dotyczyła wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci i młodzieży.

Zakres przedmiotowy kontroli;

działań PPIS w celu realizacji obowiązku szczepień ochronnych dzieci i młodzieży oraz reagowania w sytuacji uchylania się od niego,
działalności oświatowo-zdrowotnej PPIS w celu realizacji obowiązku szczepień ochronnych dzieci i młodzieży.

- W ocenie Najwyższej Izby Kontroli PPIS nie podejmowała czynności mających na celu wyegzekwowanie obowiązku zaszczepienia dzieci i młodzieży. Mało skuteczny był także nadzór nad działalnością podmiotów leczniczych świadczących usługi w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko chorobom określonym w PSO. Ponadto NIK stwierdził niewystarczające, w stosunku do wskaźnika wyszczepienia i liczby osób uchylających się, prowadzenie działalności oświatowo – zdrowotnej

- czytamy w sprawozdaniu.

Po otrzymaniu wystąpienia kontrolnego przeprowadzono wewnętrzną naradę, w celu omówienia wniosków pokontrolnych i podjęcia działań naprawczych. Dyrektor Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Kolbuszowej wydała zarządzenie w sprawie poprawy nadzoru nad szczepieniami i promocji szczepień. Został powołany zespół naprawczy do spraw poprawy nadzoru nad szczepieniami i promocji szczepień.

Zadaniem zespołu jest poprawa sytuacji odnośnie do przedstawionych nieprawidłowości w raporcie NIK. Zespół opracował harmonogram działań, z uwzględnieniem zadań i terminów ich realizacji. Został również powołany zespół kontroli realizacji harmonogramu i czynionych postępów na rzecz poprawy wyszczepialności dzieci i młodzieży w powiecie kolbuszowskim.

Wezwania i upomnienia

- W ramach działań naprawczych w celu poprawy wyszczepienia na terenie powiatu kolbuszowskiego w 2024 roku wydano 208 wezwań do zaszczepienia, 73 upomnienia, 14 tytułów wykonawczych oraz 12 postanowień (postanowienia na zarzuty, postanowienia o sprostowaniu). Ponadto w celu rzetelnego wykazywania w raporcie o przypadkach niewykonania obowiązkowych szczepień przez POZ, wydano 1 decyzję administracyjną, 2 upomnienia oraz postanowienie o nałożeniu grzywny (postanowienie wydane 2025 r.). W 2024 r. opracowaliśmy własny program ,,Edukacja zdrowotna rodziców w zakresie szczepień ochronnych w szczególności w zakresie szczepionek MMR”, w celu zwiększenia zaufania do szczepień i co za tym idzie poziomu wszczepialności w powiecie kolbuszowskim. Budujemy świadomość, bez której bardzo trudno osiągnąć zmiany postaw w społeczeństwie

- wyjaśnia sanepid w sprawozdaniu.

Łącznie edukacją dotyczącą szczepień objęto 10 567 osób z powiatu kolbuszowskiego. Zorganizowano 60 spotkań w tym temacie oraz udzielono 245 instruktaży

Zachorowania w powiecie

W grupie zachorowań, w których zapobieganie odbywa się poprzez szczepienia ochronne, w 2024 r. odnotowano zachorowanie na świnkę – 1 przypadek, oraz zachorowania na krztusiec -34 przypadki, (w tym: 13- możliwych, 1 prawdopodobny, 20 potwierdzonych), w roku 2023 nie było żadnych zachorowań. Nie odnotowano zachorowań na różyczkę i odrę.

W 2024 roku nie odnotowano przypadków ostrych porażeń wiotkich u dzieci w wieku 0-14 lat.

- Na terenie powiatu kolbuszowskiego sytuacja epidemiologiczna dotycząca chorób wieku dziecięcego się pogorszyła. W 2024 r. odnotowano 353 przypadki zachorowań na choroby wieku dziecięcego, spadła liczba zachorowań na płonicę, znacząco wzrosła liczba krztuśca

- zauważa kolbuszowski sanepid.

Odporność zbiorowa

Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zauważa, że próg odporności zbiorowiskowej jest definiowany jako odsetek osób uodpornionych w populacji, po którego osiągnięciu liczba nowych zakażonych zaczyna się zmniejszać, zwykle wymaga 90-95% populacji odpornej. Jednak procentowy wskaźnik osób uodpornionych poprzez szczepienie ma różną wartość w zależności od choroby.

Dla przykładu, w przypadku odry taki „próg bezpieczeństwa” wynosi aż 95%, dla krztuśca szacowany jest na 92-94%, błonicy i różyczki na 83-86%, świnki na 75-86%, co oznacza, że tyle osób w populacji musi być odpornych na daną chorobę, żeby nie doszło do zakażeń na większą skalę.

- Pomimo działań podejmowanych ze strony personelu punktów szczepień jak również PPIS w Kolbuszowej problemem pozostają nadal osoby uchylające się od obowiązku wykonania szczepień ochronnych. Znaczny wzrost liczby takich osób w skali ogólnopolskiej ma również swoje odbicie w naszym powiecie

- informuje PPIS w Kolbuszowej.

Dane o szczepionkach

Na koniec 2024 r. wykazano 494 dzieci, w przypadku których rodzice uchylają się od wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych. Na koniec 2023 r. w sprawozdaniach
wykazano 223 dzieci, w przypadku których rodzice uchylają się od wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych. W 2024 r. PPIS w Kolbuszowej wysłał 208 wezwań do rodziców w sprawie szczepień ochronnych. Wysłano 73 upomnienia do rodziców i wystawiono 14 tytułów wykonawczych dotyczących egzekucji szczepień ochronnych.

Przekazano do innych powiatowych stacji 84 dzieci z brakami w szczepieniach, które zapisane są w podmiotach leczniczych na terenie powiatu kolbuszowskiego. W roku 2024 w wyniku podjętych działań zaszczepiono 79 dzieci, których rodzice początkowo deklarowali odmowę szczepień. W roku 2023 w wyniku podjętych działań zaszczepiono 36 dzieci, których rodzice początkowo deklarowali odmowę szczepień.

Obawy rodziców o szczepienia

Sanepid zauważa, że jedną z najczęstszych obaw rodziców/opiekunów związanych z zaszczepieniem swojego dziecka jest wystąpienie niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP).

- Preparaty immunologiczne tak jak wszystkie leki mogą być przyczyną działań niepożądanych. Dlatego producenci wszystkich leków, umieszczają w charakterystykach produktów leczniczych informacje dotyczące możliwych działań niepożądanych. Równocześnie należy stanowczo podkreślić, że szczepionki są najlepiej sprawdzonymi pod względem bezpieczeństwa preparatami farmaceutycznymi. Łagodny poszczepienny odczyn zapalny tj. zaczerwienienie, obrzęk, ból w miejscu podania szczepionki, jest naturalnym zjawiskiem, świadczącym o prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego. Poważne odczyny poszczepienne zdarzają się rzadko raz na kilka do kilkunastu tysięcy podanych dawek szczepionki. Wyniki badań naukowych pokazują, że korzyści wynikające ze szczepienia zdecydowanie przewyższają nad potencjalnym ryzykiem odczynów poszczepiennych

- uzasadnia sanepid w Kolbuszowej.

Stacja podkreśla, że zgłaszanie niepożądanych odczynów poszczepiennych jest obowiązkiem każdego lekarza, który rozpoznaje NOP lub podejrzewa jego wystąpienie. Zgłaszanie wszystkich NOP jest niezbędne dla uzyskania pełnego obrazu bezpieczeństwa stosowanych w kraju preparatów szczepionkowych.

Niezwłoczna informacja o wystąpieniu niepożądanego odczynu poszczepiennego umożliwia ponadto podjęcie natychmiastowych działań w przypadku pojawienia się większej liczby w tym samym czasie poważnych odczynów poszczepiennych związanych z podaną szczepionką.

Kryteria niepożądanego odczynu poszczepiennego obejmują odczyn:

ciężki – zagrażający życiu (wymaga hospitalizacji w celu ratowania zdrowia, może prowadzić do
trwałego ubytku sprawności fizycznej lub umysłowej, może kończyć się śmiercią),
poważny – duże nasilenie objawów w postaci znacznego obrzęku kończyny, silnego jej
zaczerwienienia, wysokiej gorączki (nie wymaga zwykle hospitalizacji w celu ratowania zdrowia, nie
prowadzi do trwałego uszczerbku dla zdrowia, nie stanowi zagrożenia dla życia),
łagodny – nie ma szczególnie dużego nasilenia, a charakteryzuje się występowaniem miejscowego
obrzęku kończyny, silnego miejscowego zaczerwienienia, gorączki.

NOP-y w powiecie kolbuszowskim

W PSSE w Kolbuszowej w 2024 r. wykazano 7 niepożądanych odczynów poszczepiennych, wszystkie dotyczyły odczynów łagodnych. W 2023 r. wykazano 10 niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym 8 łagodnych i 2 poważne. W 2022 r. wykazano 5 niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym 4 łagodne i 1 poważny.

Lista obowiązkowych i zalecanych szczepień w Polsce

Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko:

gruźlicy,
wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
błonicy,
krztuścowi,
tężcowi,
ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis),
odrze,
śwince,
różyczce,
inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym),
inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B,
zakażeniom wywołanym przez rotawirusy,
ospie wietrznej.

U osób z grup podwyższonego ryzyka zachorowania przeprowadza się szczepienie przeciw: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi oraz wściekliźnie (poekspozycyjnie).

MZ wyjaśnia, kiedy wykonać szczepienia obowiązkowe:

Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B dziecko otrzymuje już w szpitalu, w pierwszej dobie swojego życia. Kolejne szczepienia (w tym przeciw pneumokokom, błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, Hemophilus influenzea typ b i ewentualnie szczepienia zalecane), które należy wykonać w 6 – 8 tygodniu życia dziecka, wykonuje wybrany przez rodziców lekarz w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.

Szczepienia zalecane uzupełniają szczepienia obowiązkowe i umożliwiają szerszą ochronę dziecka przed następującymi chorobami zakaźnymi:

ospa wietrzna;
kleszczowe zapalenie mózgu;
wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A);
grypa;
zakażenie rotawirusowe;
zakażenia meningokokowe.

Uwaga Tvn (1)

UWAGA TVN o Arturze R. z powiatu kolbuszowskiego podejrzanym o gwałty i morderstwo psycholożki