Kolbuszowa: Setne urodziny Janka Bytnara. Co przygotowało miasto? [MAPA, ZDJĘCIA]

Chcąc uczcić pamięć o bohaterze Szarych Szeregów Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna przygotowała ekspozycję zatytułowaną "Jan Bytnar (1921-1943): w 100. rocznicę urodzin", która jest dostępna dla wszystkich przed budynkiem dawnej synagogi.

ZOBACZ TAKŻE: Kolbuszowa. Kolejny alarm bombowy

- Dzisiaj o godz. 20 zaplanowano plenerową projekcję filmu krótkometrażowego „Ostatnie spotkania Matki z Synem-wspomnienie o Janku Bytnarze”

- zachęcają autorzy. 

W niedzielę (9 maja) na stadionie odbędzie się wydarzenie sportowe „Biegnij dla pamięci”. Przewidziano wspólny bieg, medale dla uczestników, pinball, strzelanie z łuków oraz gorący poczęstunek. Rozpoczęcie o godz. 10.00. Zapisy na bieg pod numerem: 601 351 978.

Rozwiąż quiz! Wiedzę o kolbuszowskim bohaterze można sprawdzić na Instastories Miasta i Gminy Kolbuszowa- www.instagram.com/gmina_kolbuszowa/.

Trochę historii...

30 marca 1943 roku, w wyniku ran odniesionych podczas przesłuchań, zmarł Janek Bytnar. Bohater Szarych Szeregów pochodził z Kolbuszowej. Jan Bytnar, pseudonim "Rudy", "Krokodyl", "Czarny", "Janek", urodził się w Kolbuszowej, w domu rodzinnym swojej matki, Zdzisławy z domu Rechul. Tak pierwsze chwile po narodzinach syna zapamiętała jego matka:

"6 maja 1921 roku, w samo południe, kiedy sygnaturka kościelna oddzwoniła na Anioł Pański, urodziłam syna w domu moich rodziców, przy ulicy Nowe Miasto nr 10 w Kolbuszowej. Przyszedł na świat cichutki, słabiutki tak, że położna musiała go klapsem do życia pobudzić, by krzykiem zaanonsował swe przyjście na świat (...) Miał już dwa dni, kiedy przyjechał ojciec z Niekłania. Uroczysty to był dzień, bo syn przyszedł jako wspaniały prezent imieninowy. Ojcu było na imię Stanisław i obchodził swe imieniny 8 maja, więc radości było wiele"

[Przytoczone fragmenty pochodzą z rękopisu "Materiały do biogramu harcmistrza Jana Bytnara" Zdzisławy Bytnar, zachowana oryginalna pisownia]

Wczesne dzieciństwo Janek Bytnar spędził we wsi Niekłań Wielki. W 1926 r. rodzina Bytnarów przeprowadziła się do Piastowa, gdzie Janek rozpoczął naukę w szkole podstawowej. Naukę w czwartej klasie rozpoczął w szkole podstawowej w Warszawie. Dzięki bardzo dobrym wynikom w nauce i zdaniu trudnych egzaminów wstępnych dostał się do elitarnego Gimnazjum im. Stefana Batorego
 

W październiku 1939 roku Jan Bytnar wraz z kolegami z harcerstwa zaangażował się w działalność konspiracyjną. W listopadzie 1939 roku przystąpił do Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej (PLAN). Jej celem były działania dywersyjne i sabotażowe. Po rozbiciu PLAN-u przez gestapo Bytnar w obawie przed aresztowaniem wyjechał do dziadków do Kolbuszowej. Tu uczestniczył w tworzeniu pierwszej na Rzeszowszczyźnie tajnej organizacji "Odwet".

Po powrocie do Warszawy wstąpił do Szarych Szeregów. Był to kryptonim Związku Harcerstwa Polskiego podczas okupacji. Brał udział w kilkudziesięciu akcjach "Małego Sabotażu".

"Rudy" wraz z kolegami wieszał biało-czerwone flagi na ulicznych latarniach, malował na murach Kotwice - znak Polski Walczącej. W listopadzie 1942 roku wszyscy harcerze, którzy ukończyli 18 lat, zostali przeniesieni do oddziałów dywersyjnych. "Rudy" wraz z najbliższymi przyjaciółmi ("Alkiem" i "Zośką") otrzymał przydział do Grup Szturmowych podległych Kierownictwu Dywersji Armii Krajowej. Został dowódcą plutonu "Sad".  

23 marca 1943 roku do mieszkania rodziny Bytnarów o świcie wtargnęło gestapo, które aresztowało Janka i jego ojca Stanisława. Na ich nieszczęście, w mieszkaniu zaleziono wiele materiałów propagandowych. Matki Zdzisławy oraz siostry Danuty nie było wtedy w domu.

Więźniów przewieziono na Pawiak i rozpoczęto bestialskie przesłuchania. Jan Bytnar był torturowany, bity pięścią, kijem, pejczem, kopany i miażdżony podkowami butów. Już po pierwszym dniu nie mógł utrzymać się na nogach, dlatego na kolejne przesłuchania przynoszony był na noszach.

Koledzy "Rudego" zgodę na zorganizowanie akcji, której celem było odbicie więźnia, otrzymali 26 marca. Akcja, która przeszła do historii jako "Akcja pod Arsenałem" powiodła się. Niestety, w wyniku ran odniesionych podczas przesłuchań Jan Bytnar zmarł 30 marca 1943 roku ok. godz. 16.30.