Opracował: Zespół dostepnyprawnik.pl
W wyroku orzekającym rozwód sąd ma obowiązek rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków.
Orzekając rozwód sąd może powierzyć władzę rodzicielską obojgu rodzicom. Taka sytuacja zdarza się wówczas, gdy wzajemny stosunek małżonków oraz inne okoliczności, a przede wszystkim ich dotychczasowy stosunek do dzieci oraz wzajemne kontakty w tym zakresie, przekonują, że rodzice będą potrafili wspólnie, w sposób odpowiadający dobru dziecka i interesowi społecznemu, władzę sprawować.
W przypadku, gdy pozostawienie władzy obojgu rodzicom jest sprzeczne z dobrem dziecka, sąd może ograniczyć władzę jednego z rodziców do określonych praw i obowiązków. Może także pozbawić jednego z rodziców władzy rodzicielskiej lub też ją zawiesić.
Przesłanki zmiany wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej
Elementy składające się na treść władzy rodzicielskiej są zmienne, dlatego też rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej powinno być dostosowane do aktualnej sytuacji dziecka i jego rodziców. Ustawodawca przewidział możliwość dokonania zmiany wyroku rozwodowego w kwestii władzy rodzicielskiej. W myśl art. 106 KRO sąd może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, gdy:
- wymaga tego dobro dziecka,
- doszło do zmiany okoliczności, która powoduje konieczność dopasowania rozstrzygnięcia do aktualnej sytuacji.
W obowiązujących przepisach nie pojawia się ustawowa definicja pojęcia "dobro dziecka". Niemniej jednak analiza dobra dziecka powinna być dokonywana w konkretnych okolicznościach faktycznych - w szczególności, jeżeli wskazują one na zaistnienie w życiu dziecka sytuacji wymagającej ingerencji ze strony innych podmiotów, w tym także sądu. Wyszczególnić należy uprawnienie do ochrony życia i zdrowia oraz wszelkich działań ze strony innych, które powinny zapewnić warunki do spokoju, prawidłowego, niezakłóconego rozwoju, poszanowania godności i udziału w procesie decydowania o jego sytuacji.
Sąd dokonując oceny czy zmiana okoliczności uzasadnia wydanie orzeczenia na podstawie art. 106, zobligowany jest porównać stan istniejący w chwili orzekania o rozwodzie ze stanem obecnie obowiązującym.
Przyczyną uzasadniającą zmianę prawomocnego wyroku w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej może być uniemożliwienie utrzymania właściwego kontaktu osobistego między rodzicem a dzieckiem na skutek ciężkiej i przewlekłej choroby psychicznej czy odbywania długoterminowej kary pozbawienia wolności przez jednego z rodziców. Inną przyczyną mogą być sytuacje, kiedy jeden z rodziców będzie nadużywał władzy rodzicielskiej względem dziecka poprzez to, że dziecko będzie nakłaniał do popełnienia przestępstwa, zmuszał do pracy czy rozpijał. Podstawą do zmiany wyroku będzie także uchylanie się przez rodzica od realizacji obowiązku alimentacyjnego. Sprawa o zmianę wyroku będzie mogła także polegać na przywróceniu władzy rodzicielskiej, jeśli jeden z rodziców zakończył terapię rodzinną bądź terapię odwykową ze skutkiem pozytywnym w sytuacji, gdy to zachowanie lub nałóg było przyczyną pozbawiania władzy rodzicielskiej.
